Tỉ lệ nạo phá thai ở trẻ vị thành niên, thanh niên ở nước ta có dấu hiệu gia tăng và rất đáng báo động.

Mang thai ở tuổi vị thành niên không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, cuộc sống, tương lai của trẻ mà còn ảnh hưởng đến chất lượng dân số và xã hội.

Mang thai ở tuổi vị thành niên có xu hướng ngày càng tăng  

Năm 2023, dư luận bàng hoàng khi một nữ sinh lớp 7 ở Bắc Giang có thai rồi tự sinh con trong nhà tắm. Điều đáng nói, cả gia đình và nhà trường đều không hay biết trẻ đã mang thai trước đó. Đây chỉ là một trong nhiều câu chuyện đau lòng về thực trạng mang thai ở tuổi vị thành niên được báo chí nhắc đến.

Theo ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Cục Dân số, Bộ Y tế, tỉ suất sinh con ở vị thành niên (từ 15-19 tuổi) vẫn còn cao, trên toàn quốc là 42 trẻ sinh ra sống/1.000 phụ nữ, cao nhất ở khu vực Trung du và miền núi phía Bắc (115) và Tây Nguyên (76). Các biến chứng trong quá trình mang thai và sinh đẻ là nguyên nhân tử vong hàng đầu đối với bà mẹ 15-19 tuổi. 

Theo dự báo của Báo cáo triển vọng dân số thế giới, năm 2024 có 4,7 triệu trẻ sơ sinh, tương đương khoảng 3,5% tổng số trẻ sơ sinh trên toàn thế giới được sinh ra từ các bà mẹ dưới 18 tuổi và khoảng 340.000 trẻ được sinh ra từ các bé gái dưới 15 tuổi, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe và hạnh phúc của cả bà mẹ trẻ và những đứa con.

Theo báo cáo của Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) năm 2022, Việt Nam thuộc nhóm 20 nước có tỷ lệ phá thai vị thành niên cao nhất thế giới với khoảng 300.000 ca/năm. Trong số này 30% là phụ nữ từ 15 - 19 tuổi, với 70% là học sinh, sinh viên. 

Chỉ riêng tại Bệnh viện Từ Dũ (TPHCM), trong năm 2022, tổng số trẻ vị thành niên (dưới 18 tuổi) đến xin bỏ thai ngoài ý muốn là 708 trường hợp. Trong đó, 223 trường hợp có tuổi thai 16 - 22 tuần. Có 25 trường hợp phải nhập viện làm thủ thuật phá thai ngoại khoa. 

Nghiên cứu của Vụ Sức khỏe bà mẹ trẻ em (Bộ Y tế) cho biết, mặc dù tỉ lệ phá thai ở Việt Nam trong 10 năm trở lại đây giảm, nhưng tỉ lệ nạo phá thai ở trẻ vị thành niên, thanh niên có dấu hiệu gia tăng, chiếm hơn 20% các trường hợp phá thai.

Trẻ vị thành niên mang thai và phá thai có xu hướng ngày càng gia tăng trở thành vấn đề nhức nhối được toàn xã hội quan tâm.

Chia sẻ về các yếu tố dẫn đến mang thai ở tuổi vị thành niên, TS. BS Đỗ Minh Loan, Trưởng khoa Sức khỏe Vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương, cho biết: "Ở độ tuổi vị thành niên, trẻ phát triển các chức năng sinh dục, sinh sản, nhu cầu tình dục xuất hiện nhưng chưa đủ kỹ năng để kiểm soát ham muốn tình dục;

Sự thiếu hiểu biết về chu kỳ kinh nguyệt, cơ chế thụ thai, các biện pháp tránh thai; quan hệ tình dục không chuẩn bị, không mong muốn, quan hệ tình dục trước hôn nhân, sống thử trước hôn nhân.

 Đồng thời, trẻ thiếu tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ sinh sản, chưa được giáo dục đầy đủ về sức khỏe giới tính, cha mẹ còn hời hợt về việc giáo dục cho con em… Những yếu tố này dẫn đến nguy cơ mang thai ngoài ý muốn và để lại nhiều hệ lụy trong tương lai".

Mang thai ở tuổi vị thành niên, trẻ phải đối mặt với những vấn đề gì?

 

TS. BS Đỗ Minh Loan cho hay, mang thai ở tuổi vị thành niên, trẻ dễ gặp những nguy cơ như: Nguy cơ tử vong mẹ cao so với các bà mẹ sinh con ở tuổi trưởng thành. Mẹ dễ bị thiếu máu, tiền sản giật, đẻ non, sảy thai, chuyển dạ đình trệ, bất tương xứng thai khung chậu. Trong lúc sinh có thể đẻ khó, dễ phải can thiệp bằng các thủ thuật và phẫu thuật.

Tỷ lệ tử vong trẻ em sinh ra do các bà mẹ tuổi vị thành niên trong năm đầu cao hơn so với các bà mẹ sinh con ở tuổi trưởng thành. Con của các bà mẹ vị thành niên thường có tỉ lệ nhẹ cân, bệnh tật và tử vong cao gấp nhiều lần so với con của các bà mẹ tuổi trưởng thành.

Về mặt kinh tế - xã hội, khi có thai ở tuổi vị thành niên sẽ phải gián đoạn việc học hành, khó khăn về kinh tế và không kiếm được việc làm. Hạnh phúc gia đình có thể bị rạn nứt, dễ lâm vào cảnh éo le; tỷ lệ ly hôn cao, dễ bị phân biệt đối xử. Làm mẹ sớm dễ dẫn tới căng thẳng và khủng hoảng tâm lý.

Ngoài ra, do mặc cảm, xấu hổ, nên khi mang thai, trẻ vị thành niên thường tìm kiếm dịch vụ phá thai không an toàn. Trẻ vị thành niên thường không biết các dấu hiệu nhận biết thai nghén, nên không tìm đến cơ sở y tế sớm, dẫn đến phá thai to.

Do cơ thể trẻ chưa phát triển hoàn chỉnh, tâm lý lo sợ nên thủ thuật phá thai ở vị thành niên thường xảy ra nhiều tai biến hơn ở người trưởng thành. Những ảnh hưởng tâm lý sau phá thai ở tuổi vị thành niên có thể rất nặng nề và kéo dài.

Trên đây là phân tích và nhận định của chuyên gia, bác sĩ sức khỏe sinh sản, trong thực tế, các tình huống mang thai ở tuổi vị thành niên xảy ra đôi khi còn nghiêm trọng hơn thế nhiều.

Có trẻ vì quá bế tắc, không biết phải xử trí như thế nào với cái thai ngày càng lớn đã tìm đến cái chết hoặc bỏ con ngoài đường sau khi sinh khiến tính mạng đứa trẻ gặp nguy hiểm. Có trẻ vì phá thai to mà vĩnh viễn mất đi khả năng làm mẹ.

Có trẻ tử vong trên bàn mổ vì đẻ khó… Để những điều này không xảy ra, gia đình, nhà trường và xã hội cần tích cực giáo dục trẻ về an toàn tình dục và các biện pháp phòng tránh thai; đồng thời bản thân mỗi trẻ vị thành niên cần trang bị cho mình những kiến thức đúng đắn về sức khỏe tình dục và sinh sản.

Theo nghiên cứu của Quỹ Dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam (UNFPA), việc mang thai và sinh con ở tuổi vị thành niên kéo theo hàng loạt hệ lụy. Các biến chứng khi mang thai và sinh con là những nguyên nhân hàng đầu gây ra tử vong mẹ cho các em gái vị thành niên ở các nước có thu nhập thấp và thu nhập trung bình.

Mặt khác, nếu đi đến hôn nhân hoặc sinh con thì bản thân các em gái sẽ mất đi cơ hội học hành, không có công ăn việc làm, thiếu kiến thức chăm con. Bên cạnh đó, em bé sinh ra từ những bà mẹ trẻ này có sức khỏe yếu ớt, còi cọc, chậm phát triển.

https://dansinh.dantri.com.vn/vi-tre-em/bao-dong-tinh-trang-mang-thai-o-tre-vi-thanh-nien-20241017115746345.htm

____

 Để được hỗ trợ trực tiếp, hãy liên hệ với: Văn phòng tư vấn và trị liệu tâm lý trẻ em - Tổng đài 111:

- Đánh giá,trị liệu miễn phí cho trẻ bị xâm nhập tình dục, trẻ bị bạo hành, mua bán trở về, trẻ bị ảnh hưởng của bạo lực gia đình.

- Đánh giá, phát hiện, can thiệp sớm cho trẻ em Rối loạn phát triển: trẻ tự kỷ, chậm phát triển trí tuệ, tăng động giảm chú ý, chậm ngôn ngữ..

- Đánh giá, tham vấn, trị liệu trực tiếp và trực tuyến cho trẻ em và người lớn có nhiều phiền nhiễu tâm lý: lo âu, trầm cảm...

- Tổ chức lớp tiền tiểu học cho trẻ đặc biệt

- Tham vấn học đường

- Tư vấn hướng nghiệp

- Đào tạo kỹ năng sống

- Đào tạo kỹ năng làm cha mẹ

Địa chỉ: số 44 ngõ 84 Ngọc Khánh - Giảng Võ - Ba Đình - Hà Nội

Hotline: 111 hoặc 0243 7476 154. Ngoài giờ hành chính: 0979589390 (cô Hồng Nhung)