Những nghiên cứu mới đây hé lộ cách chơi cùng trẻ để trẻ vui học tự nhiên, kích thích trí não phát triển:

• Khai thác trí tò mò tự nhiên: Mỗi khi trẻ hỏi "Tại sao?" hoặc say mê khám phá thứ gì mới, đó là lúc não bộ đang mở rộng mạng lưới kết nối. Các trò chơi nên làm trẻ hứng thú một cách tự nhiên, khơi dậy mong muốn khám phá và học hỏi. Khi trẻ vui chơi mà không cần ép buộc, tế bào thần kinh của bé hoạt động mạnh mẽ, giúp hình thành và củng cố những kết nối quan trọng trong não bộ.

• Môi trường vui chơi, giao tiếp lành mạnh: Để não bộ của trẻ phát triển lâu dài và giữ được tính mềm dẻo, các hoạt động cần được lựa chọn kỹ lưỡng. Cha mẹ nên tránh các trò chơi bạo lực hoặc dễ gây nghiện, như game điện tử, vì chúng dễ làm bé trở nên thụ động, ít giao tiếp. Thay vào đó, tạo điều kiện cho bé vui chơi cùng gia đình, bạn bè, hoặc các trẻ khác giúp bé học cách tương tác và xây dựng kỹ năng xã hội.

TRÒ CHƠI GỢI: "Hộp Đóng Mở"

Trò chơi này vừa đơn giản vừa cực kỳ hữu ích cho sự phát triển trí não của bé. Bằng cách đóng mở các hộp với nhiều kết cấu khác nhau (mềm, cứng, mịn, thô ráp), trẻ rèn luyện kỹ năng vận động, nhận diện không gian, màu sắc và phát triển tư duy khám phá.

HƯỚNG DẪN CHƠI VÀ ĐỘ TUỔI THÍCH HỢP

• 6-8 tháng tuổi: Tạo một bảng với các hộp nhựa đóng mở, bên trong chứa vật liệu khác nhau như vải bông, da, vải xù xì. Bé sẽ tập mở hộp và khám phá từng kết cấu.

• 12-15 tháng tuổi: Sử dụng một thùng carton có các lỗ xung quanh đủ để bé bỏ lọt nắp nhựa vào. Hãy chỉ bé cách tìm lỗ và nhét nắp nhựa vào. Để tiện, bạn có thể mở một cửa để lấy lại nắp ra khi cần.

• 24-30 tháng tuổi: Chuẩn bị các hộp giấy có kích thước khác nhau để bé lồng vào nhau. Qua đó, bé sẽ học về kích thước, bên trong và bên ngoài. Nâng cao hơn có thể dùng các hộp hình trụ hoặc đa giác.

• 30-36 tháng tuổi: Dùng các hộp giấy có kích thước và màu sắc khác nhau (đỏ, xanh, vàng), giúp bé học cách nhận biết kích thước và màu sắc. Khi chơi, hãy gọi tên các màu. Lưu ý, chỉ nên dạy khoảng 3 màu trong 2 tuần để bé không bị quá tải.

GỢI Ý CÁC TRÒ CHƠI KHÁC

DƯỚI 12 THÁNG TUỔI:

1. Trò chơi "Khám phá âm thanh": Chuẩn bị các vật dụng như giấy, nhựa, hoặc giấy bạc và để bé thử gõ hoặc bóp để nghe âm thanh khác nhau. Điều này kích thích giác quan và sự tò mò của bé.

2. Chạm vào gương: Đặt một chiếc gương nhỏ (loại chất liệu không vỡ) an toàn trước mặt bé. Khi bé nhìn thấy chính mình, bé sẽ bắt đầu khám phá các biểu cảm khuôn mặt và phản ứng với hình ảnh của mình, giúp bé phát triển kỹ năng tự nhận thức.

3. Chơi với nước: Cho bé chơi với một chậu nước nhỏ, để bé tự do đập tay vào nước, cầm nắm đồ chơi nổi và cảm nhận nhiệt độ, kết cấu. Trò chơi này kích thích cảm giác và kỹ năng vận động thô.

12-18 THÁNG TUỔI:

1. Kéo đồ chơi có dây: Buộc một sợi dây vào một đồ chơi nhẹ và để bé kéo đi xung quanh. Bé sẽ học cách di chuyển và điều khiển đồ vật, đồng thời phát triển khả năng phối hợp tay chân.

2. Xếp chồng các cốc nhựa: Dùng các cốc nhựa có kích thước khác nhau, để bé xếp chồng lên nhau. Đây là trò chơi giúp bé phát triển nhận thức về kích thước và khả năng giải quyết vấn đề cơ bản.

3. Bóng nhựa trong nhà: Để vài quả bóng nhựa lớn trong không gian an toàn để bé bò hoặc đi theo, tập lăn bóng qua lại. Trò chơi giúp bé rèn luyện vận động thô và khả năng phối hợp.

19-36 THÁNG TUỔI:

1. Trò chơi xây tháp: Dùng các khối gỗ hoặc hộp nhựa và khuyến khích bé xếp thành tháp. Hoạt động này giúp bé rèn luyện kỹ năng xây dựng và tư duy logic.

2. Sách vải khám phá: Chuẩn bị sách vải với các trang có nhiều kết cấu, vật liệu khác nhau (vải, nhựa, bông) để bé khám phá. Mỗi trang có thể có hình ảnh động vật, trái cây, đồ vật, giúp bé phát triển từ vựng và kỹ năng cảm nhận.

3. Trò chơi với nắp xoắn và đóng hộp: Cung cấp các chai nhựa hoặc hộp có nắp xoắn để bé tập tháo và vặn lại nắp. Trò chơi này rất tốt cho kỹ năng vận động tinh và khả năng tập trung.

37-48 THÁNG TUỔI:

1. Ghép hình đơn giản: Dùng các mảnh ghép đơn giản, ít chi tiết, hình dạng cơ bản để bé tự ghép thành hình ảnh. Hoạt động này phát triển trí tưởng tượng, kỹ năng giải quyết vấn đề và tập trung.

2. Sắp xếp theo màu sắc và kích thước: Chuẩn bị các khối gỗ hoặc đồ chơi có màu sắc và kích thước khác nhau để bé phân loại. Đây là cách hay để bé học phân biệt màu sắc, kích thước và rèn luyện tư duy logic.

3. Vẽ trên cát hoặc đất sét mềm: Dùng khay nhỏ có cát hoặc đất sét để bé tự do vẽ hình hoặc tạo hình đơn giản. Trò chơi này giúp bé phát triển khả năng sáng tạo, vận động tinh, và học cách biểu đạt ý tưởng.

Notes

Cohanpour, Michael et al. 2024 “Neural Representations of Sensory Uncertainty and Confidence Are Associated with Perceptual Curiosity.” The Journal of neuroscience : the official journal of the Society for Neuroscience vol. 44,33 e0974232024.

Sydnor, V.J., Larsen, B., Seidlitz, J. et al. Intrinsic activity development unfolds along a sensorimotor–association cortical axis in youth. Nat Neurosci 26, 638–649 (2023).

Bác sĩ Anh Nguyễn

____

 Để được hỗ trợ trực tiếp, hãy liên hệ với: Văn phòng tư vấn và trị liệu tâm lý trẻ em - Tổng đài 111:

- Đánh giá,trị liệu miễn phí cho trẻ bị xâm nhập tình dục, trẻ bị bạo hành, mua bán trở về, trẻ bị ảnh hưởng của bạo lực gia đình.

- Đánh giá, phát hiện, can thiệp sớm cho trẻ em Rối loạn phát triển: trẻ tự kỷ, chậm phát triển trí tuệ, tăng động giảm chú ý, chậm ngôn ngữ..

- Đánh giá, tham vấn, trị liệu trực tiếp và trực tuyến cho trẻ em và người lớn có nhiều phiền nhiễu tâm lý: lo âu, trầm cảm...

- Tổ chức lớp tiền tiểu học cho trẻ đặc biệt

- Tham vấn học đường

- Tư vấn hướng nghiệp

- Đào tạo kỹ năng sống

- Đào tạo kỹ năng làm cha mẹ

Địa chỉ: số 44 ngõ 84 Ngọc Khánh - Giảng Võ - Ba Đình - Hà Nội

Hotline: 111 hoặc 0243 7476 154. Ngoài giờ hành chính: 0979589390 (cô Hồng Nhung)