Cứ mỗi dịp tết cổ truyền, trẻ em là người vui sướng và mong mỏi nhất, vì các con được diện quần áo mới, được theo bố mẹ đi chúc tết họ hàng, và được nhận lì xì may mắn từ người lớn. Một đứa trẻ trở thành người sở hữu ít nhiều những đồng tiền trong ngày tết, đây là cơ hội tốt để cha mẹ dạy con về giá trị của đồng tiền. Sẽ không có gì là ngạc nhiên khi 1 đứa bé 3 tuổi dùng 1 đồng Bảng để mua 1 một thanh kẹo, và cẩn thận cất phần tiền thối vào ví. Nhiều cha mẹ quan tâm liệu có nên cho trẻ sử dụng tiền quá sớm? Làm sao dạy trẻ cách tiêu tiền và hiểu giá trị thực sự của đồng tiền? Việc hiểu cách tiêu tiền mang lại lợi ích gì cho trẻ? khi nào nên dạy trẻ về điều này? 

TIỀN CẦN ĐƯỢC ĐỊNH NGHĨA ĐÚNG!

Tiền có thể đã được định nghĩa sai ở một số người. "Tôi cần tiền để mua chiếc xe mới" hoặc "tôi phải kiếm nhiều tiền để cho con tôi cuộc sống sung túc"- Khi chúng ta suy nghĩ như vậy thì tiền được định nghĩa là "món hàng", thay vì bản chất của đồng tiền là "công cụ chuyển đổi". Sự khác biệt nằm ở cách suy nghĩ chúng ta, nếu nó là món hàng thì bạn phải nỗ lực kiếm để có nó và không bao giờ có giới hạn vì là món hàng thì ai cũng muốn nó lớn hơn, và đẹp hơn; nhưng nếu nó chỉ là công cụ chuyển đổi thì bạn có thể tìm 1 công cụ khác chuyển đổi ngang bằng và luôn biết giới hạn có nó và sự tương đương của nó.

Trẻ con cần được dạy khái niệm rõ ràng về đồng tiền như 1 công cụ chuyển đổi. Đây là ví dụ giúp bạn hiểu rõ hơn:

Bạn có 1 công việc nhà vừa sức (phụ mẹ dọn chén vào bồn rửa sau giờ cơm tối) và con bạn thích 1 cây kem nhân dâu. Kem nhân dâu là có dâu, có kem và công người làm nó, tương đương với số tiền chuyển đổi 2.000 VND; 2.000 VND và 3.000 VND. Vậy tổng số tiền con phải mua là 7.000 VND = 1 cây kem dâu.

Trẻ cần được dạy: Công con 1 lần dọn chén từ bàn về bồn rửa sau giờ ăn tối tương đương 1.000 VND. Để tương đương với 1 cây kem 7.000 VND, con phải sử dụng công 7 lần.

Trẻ con cần được dạy khái niệm rõ ràng về đồng tiền như 1 công cụ chuyển đổi.

TẠI SAO NÊN DẠY TRẺ VỀ ĐỒNG TIỀN NHƯ CÔNG CỤ CHUYỂN ĐỔI?

Lí do là trẻ cần nhận thức giá trị của mỗi đồng tiền là tương đương với việc gì, món đồ gì hoặc dịch vụ gì. Khi trẻ bắt đầu tiêu tiền, trẻ sẽ nhận ra, đồng tiền nào sẽ dùng cho tiêu sài, đồng tiền nào để tiết kiệm và đồng tiền nào sẽ đầu tư. Điều mà cha mẹ người Do thái, dân tộc mà có số người đạt giải Nobel cao nhất thế giới, đã giúp con họ hiểu ngay từ nhỏ.

ĐỘ TUỔI NÀO CÓ THỂ DẠY TRẺ TIÊU TIỀN?

Độ tuổi được mong đợi hiểu được là khi trẻ bước sang 3 tuổi. Vào thời điểm này, trẻ bắt đầu có ý thức về sự có được, sự biến mất và sự trao đổi. Và là thời điểm thuận lợi cho con bạn bắt đầu bài học về đồng tiền.

DẠY TRẺ TIÊU TIỀN NHƯ THẾ NÀO?

TS. Cherry C, nhà nghiên cứu tài chính tại Cambridge, chia sẻ về những cách dạy trẻ về giá trị của đồng tiền và cách tiêu tiền:

1. GIÚP TRẺ NHẬN THỨC VỀ CÔNG CỤ CHUYỂN ĐỔI CỦA ĐỒNG TIỀN

Giống như ví dụ được đề cập ở phần đầu, lựa chọn những công việc hằng ngày vừa sức để giúp trẻ thực tập và kiếm tiền cho riêng trẻ. Cho trẻ tự giữ số tiền đó. Một số cha mẹ thường giữ dùm và sẽ trả lại cho trẻ sau 1 tuần hoặc 1 tháng. Điều này là không nên vì trẻ sẽ không học được giá trị của đồng tiền vừa kiếm được. Hơn nữa, 1 số cha mẹ thường thưởng tiền cho thành tích học tập hoặc biểu hiện hành vi tốt của trẻ, điều này cũng nên tránh. Tiền chỉ được quy đổi cân bằng bởi công sức của con, điều mà trẻ phải trải nghiệm. Thêm vào đó, cha mẹ cũng tránh tự tăng "lương" hoặc thưởng thêm theo tâm trạng hoặc ngẫu nhiên, và cũng tránh giả vờ quên hoặc sẽ bù dịp khác vì những lỗi này làm mất đi ý nghĩa giáo dục của phương pháp này.

2. GIÚP TRẺ THỰC HÀNH SỰ TRAO ĐỔI CÂN BẰNG TRONG ĐỜI THỰC

Tính tiền khi đi siêu thị là 1 môi trường rèn luyện thích hợp. Thay vì bạn tính tiền thì hãy chia 1-2 món cho trẻ xếp hàng và tính tiền cùng bạn. Hỏi trẻ để nhận biết bao nhiêu tiền sẽ trả cho 2 món này, và tiền thối (nếu có) khi nhận lại từ cô thu ngân là bao nhiêu? Độ tuổi có thể bắt đầu làm quen với môi trường thực tế có thể từ 4-5 tuổi, bắt đầu với 1 lượng tiền nhỏ 20,000 -30,000 VND.

3. DẠY TRẺ VỀ KHÁI NIỆM TÍN DỤNG, TRẢ TRƯỚC VÀ TRẢ SAU LIÊN QUAN ĐẾN TIỀN.

Trẻ em cũng cần được cha mẹ dạy về khái niệm tín dụng và sự ghi nợ. Bạn có thể cho trẻ vay 1 khoản tiền, và quy định điều kiện cần để được vay và điều khoản về khoản vay và trả lãi và vốn. Ví dụ, để được vay, con phải chứng minh cho mẹ biết con có tiềm năng trả lãi và vốn cho mẹ, như con phải đạt mức tài khoản/mức lương tối thiểu là 10.000 VND (tương đương 10 lần làm việc gì đó trong 1 tuần hay 1 tháng tùy theo bạn quy định); thời gian trả vốn là 2 tháng -tùy bạn, nhưng không gia hạn nếu trẻ phát sinh trả xấu; tiền lãi 500 VND/ngày và sau 1 tháng con phải trả 50%... đó là những cách mà bạn như 1 nhân viên cho vay tín dụng để thiết lập cho trẻ 1 thói quen: Sử dụng đồng tiền vay là có mục đích, cần phải đảm bảo sử dụng đồng tiền đó hợp lý và có trách nhiệm trả lãi và vốn cho người cho vay. Đây là bài học quan trọng dạy trẻ về trách nhiệm trong sử dụng đồng tiền.

---

Nguồn tham khảo: 

Cherry C. (2013) Teaching Kids the Value of Money. Cambridge Credit Counselling

FB Anh Nguyen

---