Bạn có thể kiểm soát gần như hoàn toàn các yếu tố ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ đến 11 tuổi, đó là những bằng chứng mới khi nghiên cứu về mối liên hệ về gen và môi trường với gần 200,000 trẻ song sinh của 20 quốc gia.

YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHIỀU CAO CỦA TRẺ

Như chúng ta đã biết, chiều cao của trẻ bị ảnh hưởng bởi 2 yếu tố chính: gen di truyền và môi trường.

Gen di truyền: là nguyên liệu di truyền từ bạn và chồng bạn. Nó gần như cố hữu và khó kiểm soát.

Môi trường bao gồm các yếu tố như dinh dưỡng, ngủ, vận động, bệnh...

Nghiên cứu của nhóm TS. Polderman, ĐH VU Amsterdam đã tìm thấy 20 tính trạng liên quan đến nhóm tuổi, và vai trò của gen di truyền liên quan đến chiều cao có tác động nhiều hơn ở độ tuổi từ 12-17 so với độ tuổi 0-11 tuổi. Một phân tích khác gần 200,000 trẻ song sinh từ 20 quốc gia bởi TS. Jelenkovic, ĐH Hensinski, đã nhận ra các nhân tố môi trường ảnh hưởng khá quyết định trong 11 năm đầu đời. Điều này có ý nghĩa gì? Có nghĩa rằng chúng ta nếu muốn đầu tư chiều cao cho trẻ thì nên đầu tư sớm và ngay giai đoạn này vì phần lớn các yếu tố môi trường ở giai đoạn này đều có thể kiểm soát.

ĐẦU TƯ NHƯ THẾ NÀO?

1. Đầu tư vào vận động, hơn là để các con nằm dài chơi điện thoại hay xem TV.

Vận động hợp lý sẽ giúp kích thích sự phát triển chiều cao. Lối sống năng động cũng giúp hoat động của lợi khuẩn đường ruột trẻ tốt hơn, thèm ăn, và giảm nguy cơ thừa cân béo phì.

• Do đó, các bé dưới 5 tuổi khuyến khích nên có lối sống năng động mỗi ngày. Để đạt được điều này, trẻ cần tránh sử dụng thiết tử điện tử (TV, Ipad, điện thoại) không quá 60 phút/ngày.

• Trẻ từ 5-11 tuổi có thể giới thiệu để tham gia 1 loại hình thể thao bài bản thích hợp như bơi lội, đá bánh, học võ… Chỉ cần duy trì ít nhất 60 phút/tuần (5-10 tuổi), 90 phút/tuần (trẻ trên 10 tuổi).

2. Hạn chế thừa cân béo phì sau 2 tuổi. Thừa cân béo phì sẽ làm trẻ tích trữ mỡ trong cơ thể, tăng nguy cơ tim mạch, gan nhiễm mỡ và hơn hết làm trẻ giảm vận động và hấp thu vitamin D kém.

3. Trẻ cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng đúng theo độ tuổi.

Trẻ nên bú sữa mẹ ngay sau sinh và duy trì nó lâu nhất có thể sau đó. Trẻ nên được tập ăn dặm từ 6 tháng tuổi, bắt đầu từ cháo nghiền rây nhuyễn rồi đến các thức ăn khác để trẻ quen dần vị thức ăn tự nhiên. Sau đó tăng độ thô dần. Đến hơn 1 tuổi trẻ cần làm quen với nhai và ăn được cơm nát.

Chế độ ăn cần cân bằng, và đầy đủ vitamin khoáng quan trọng cho chiều cao như vitamin D, sắt, Canxi... Canxi nên đến từ thực phẩm để hấp thụ tốt và an toàn nhất. Nguồn đạm cũng quan trọng cho tăng trưởng. Nên đa dạng nguồn đạm cho trẻ trong bữa ăn hàng ngày và trong tuần. VD. mỗi tuần, trẻ cần 2 ngày thịt bò, heo, 2 ngày cá và hải sản, 2 ngày thịt gà, gia cầm hay trứng và 1 ngày trẻ có thể lấy đạm từ những nguồn khác như các loại đậu, đậu hủ hoặc hải sản.

4. Chế biến thức ăn cho trẻ hợp vệ sinh và tránh để trẻ bệnh, đặc biệt các vấn đề rối loạn tiêu hóa. Có thể dùng sữa chua hay sữa uống lên men có bổ sung lợi khuẩn từ 6 tháng tuổi để gia tăng lợi khuẩn đường ruột cho trẻ.

5. Ngủ là một phần quan trọng của tuổi nhỏ vì phần lớn thời gian trẻ ngủ (12-14 tiếng/ngày) trước 5 tuổi. Giờ ngủ nên thiết lập sớm khi trẻ bước sang 10 tháng tuổi để trẻ quen với việc tự đưa cơ thể vào giấc ngủ. Thiết lập giờ ngủ bằng việc tạo lập lại 3 bước bên dưới cho đến khi trẻ quen với giờ ngủ:

Bước 1: giờ lên giường cho hugging time: cha hoặc mẹ cùng bé có hoạt động trên giường như đọc sách, vui chơi, nói chuyện...không nên có các hoạt động liên quan đến màn hình điện tử.

Bước 2: hôn hoặc nói 1 câu nào đó để trẻ nhận ra đến giờ ngủ, tắt đèn (nếu được).

Bước 3: Trong thời gian ngủ, trẻ có cựa quậy hay khóc, thậm chí ngồi dậy, bạn đợi 3-5 phút để trẻ tự rơi vào giấc ngủ, hơn là ôm vỗ bé liền, điều này là thông thường và hầu hết trẻ sẽ quay lại ngủ. Trẻ khỏe mạnh bú đêm sau 1 tuổi là không khuyến khích vì chỉ là do thói quen chứ không phải là nhu cầu đòi sữa, nên giảm cữ bú đêm và đẩy về 4-5 giờ sáng trong 2 tuần, điều này có lợi ích cho giấc ngủ của trẻ.

---

Nguồn tham khảo: Anh Nguyen

Jelenkovic, A., Sund, R., Hur, YM. et al. (2016) Genetic and environmental influences on height from infancy to early adulthood: An individual-based pooled analysis of 45 twin cohorts. Sci Rep 6, 28496

Polderman, T., Benyamin, B., de Leeuw, C. et al. Meta-analysis of the heritability of human traits based on fifty years of twin studies. Nat Genet 47, 702–709 (2015).

---

Hãy liên hệ với tổng đài 111 hoặc số điện thoại 02437476154 nếu bạn đang mong muốn được hỗ trợ trực tiếp.

Văn phòng tư vấn trị liệu tâm lý trẻ em - số 44/84 Ngọc Khánh - Ba Đình - Hà Nội:
- Đánh giá, tư vấn, trị liệu tâm lý miễn phí cho trẻ em bị bạo lực, xâm hại hoặc bị ảnh hưởng của bạo lực dẫn đến sang chấn tâm lý.

- Đánh giá, tư vấn, trị liệu tâm lý trực tiếp cho những trẻ em bị rối nhiễu như trẻ tự kỉ, trẻ tăng động giảm chú ý, trẻ bị trầm cảm, trẻ chậm phát triển trí tuệ, chậm phát triển ngôn ngữ.

- Tham vấn tâm lý làm bạn cùng con ở tuổi dậy thì

- Tham vấn tâm lý stress, trầm cảm, lo âu.