Vận động thể chất của trẻ em ngày nay đang ở tốc độ "rùa bò".

Một nghiên cứu gần đây trên gần 1 triệu trẻ em đã tìm thấy: sự vận động thể chất của trẻ con ngày nay trở nên “rùa bò” hơn cha mẹ của chúng khi cùng độ tuổi. Cứ mỗi 10 năm lại giảm 1 đơn vị tốc độ. Điều này tại sao lại đáng quan tâm? Bởi vì khi trẻ ít hoạt động thể chất, lối sống trở nên thụ động hơn. Điều này còn có thể dẫn đến thời gian sống chất lượng của chúng bị giảm do nhiều bệnh tật sẽ đến sớm hơn.

Tại sao con cái chúng ta có tốc độ vận động giảm?

Có một số yếu tố đã cho thấy có liên quan đến xu hướng này:

• Lối sống thụ động như chơi điện thoại, ipad… từ sớm.

• Cân nặng trẻ gia tăng và trẻ ngày một “béo bụng” nhiều hơn.

• Gia đình thu nhỏ, nhưng hoạt động cùng nhau của gia đình lại giảm.

• Giảm các hoạt động thể chất.

Mối nguy hại từ sự thiếu vận động tới chiều cao và sức khỏe của trẻ.

• Trong 3 giai đoạn quan trọng của tăng chiều cao, có 2 giai đoạn sẽ diễn ra trước thời điểm trẻ dậy thì và hormone tăng trưởng sẽ hoạt động chủ yếu trong những giai đoạn này. Nếu ít vận động có thể làm hormone tăng trưởng của trẻ hoạt động không hiệu quả và trẻ có thể không đạt được mức tăng trưởng tối ưu trong những giai đoạn này.

•Thiếu vận động, và nếu cộng thêm lối sống thụ động như nằm chơi, xem TV trẻ có xu hướng dễ thừa cân béo phì, đặc biệt là tích trữ mỡ vùng bụng. Điều này cũng liên quan đến suy giảm chiều cao sau dậy thì cũng như liên quan đến những vấn đề sức khỏe khác như tim mạch, mỡ máu, đái tháo đường…

Lời khuyên về hoạt động thể chất cho trẻ.

Ngày nay việc giúp trẻ năng động và tham gia các hoạt động thể chất là quan trọng để trẻ khỏe hơn và đặc biệt tốt cho tăng trưởng tầm vóc, cơ-xương khớp, ngăn ngừa béo phì và các bệnh liên quan. Đặc biệt trong mùa dịch này, trẻ ở nhà nhiều, việc vận động càng cần được cha mẹ chú tâm. Đây là một số lời khuyên cụ thể và dễ hiểu của BYT Anh cho cha mẹ về hoạt động thể chất theo từng nhóm tuổi:

• Nhóm dưới 5 tuổi: hướng đến sự năng động của trẻ hằng ngày thông qua các hoạt động vui chơi thường nhật như đi bộ công viên, trò chơi ngoài trời, ném bắt bóng, nhảy dây, hoạt động nằm úp khi chơi ít nhất 30 phút/ngày dành cho trẻ < 1 tuổi …

• Nhóm từ 5-18 tuổi: hướng tới sự năng động với khoảng 60 phút/ngày trong đó bao gồm:

- Các hoạt động vui chơi chạy nhảy ngoài trời thông thường

- Tham gia những hoạt động thể thao tích cực như bơi lội, cầu lông, bóng rổ, võ thuật… 3 ngày/tuần và tổng khoảng 60-90 phút/tuần.

Chỉ vận động thôi chưa đủ để trẻ phát triển tối đa chiều cao.

- Hoạt động thể chất sẽ phát huy tác động tốt nhất tới tăng trưởng chiều cao của trẻ khi được kết hợp với chế độ dinh dưỡng đúng và đầy đủ. Bởi khi vận động sẽ tiêu hao năng lượng, trẻ cần được cung cấp đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình trao đổi chất và cho sự phát triển xương.

- Dinh dưỡng để trẻ tăng chiều cao và phát triển khỏe mạnh cần đảm bảo yếu tố đa dạng và cân bằng (đủ các nhóm chất: tinh bột, đạm, chất béo, chất xơ). Trong đó, chất đạm và một số vitamin khoáng như canxi, vitamin D, vitamin K2 có vai trò quan trọng:

• Chất đạm nên đa dạng nguồn từ thịt, cá, trứng, sữa… nên phân bổ đều trong tuần để đảm bảo trẻ lấy đủ các axit amin thiết yếu cho cơ thể.

• Canxi là thành phần chính trong xương, cần cho xương chắc khỏe. Trẻ nên lấy từ đa dạng các nguồn thực phẩm như từ tôm, cua, trứng, hải sản, sữa, sữa chua, phô mai… Đây là nguồn canxi dễ hấp thu và an toàn nhất cho trẻ.

• Vitamin D quyết định khả năng hấp thụ canxi cũng như ngăn ngừa các vấn đề còi xương ở trẻ. Thiếu vitamin D có thể dẫn đến tình trạng thấp còi.

Việc tắm nắng cho trẻ nhỏ < 5 tuổi không còn khuyến khích với chủ đích lấy vitamin D vì nhiều yếu tố như không khí ô nhiễm, khí hậu, nguy cơ tia UVA có thể ảnh hưởng đến quy trình này và da trẻ nhỏ, do đó, trẻ nên bổ sung vitamin D thông qua đường uống dạng xịt hoặc dạng nhỏ giọt với liều 400 IU/ngày. Vitamin D3 dạng xịt trực tiếp vào miệng như Dimao Vitamin D3 400 IU, được đánh giá tiện dụng, chuẩn liều dùng khuyến cáo và gia tăng khả năng hấp thụ vitamin cũng như sự thích thú hợp tác của trẻ.

• Vitamin K2 gần đây có nhiều nghiên cứu cho thấy sự liên quan trong việc giúp vitamin D định hướng canxi vào xương, từ đó thúc đẩy quá trình tái tạo xương. Vitamin K2 có thể được tìm thấy trong một số loại nấm ăn, các sản phẩm lên men như món đậu natto Nhật Bản, một số loại phô mai, sữa chua… hoặc ở dạng bổ sung như Keovon Vitamin K2 – MK7 dạng xịt.

- Dù đang là kỳ nghỉ hè nhưng cha mẹ đừng nên để trẻ thức khuya ngủ muộn. Trẻ nên được rèn nếp ngủ từ độ tuổi sớm và có hugging time để tăng chất lượng hoạt động trước ngủ. Giấc ngủ của trẻ cũng cần đảm bảo đủ và nên ngủ sớm trước 10h đêm bởi từ 10h đêm – 3h sáng là thời điểm hormone tăng trưởng GH hoạt động mạnh nhất.

- Giảm thừa cân béo phì sau 3 tuổi quan trọng đối với tăng trưởng thể chất sau này.

- Hạn chế nước ngọt có ga hoặc không có ga. Do thành phần đường rất cao trong các loại này sẽ ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa năng lượng trong cơ thể các bé. Mặt khác, các loại này thường có caffeine -chất kích thích, có khả năng gây nghiện. Tuần không quá 3 chai loại 250ml cho các bé < 12 tuổi.

Note

Tomkinson GR, et al. Temporal trends in the cardiorespiratory fitness of children and adolescents representing 19 high-income and upper middle-income countries between 1981 and 2014. British Journal of Sports Medicine 2019;53:478-486.

Mott A, Bradley T, Wright K, Cockayne ES, Shearer MJ, Adamson J, Lanham-New SA, Torgerson DJ. Effect of vitamin K on bone mineral density and fractures in adults: an updated systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials. Osteoporos Int. 2019 Aug;30(8):1543-1559.

---

Nếu phát hiện hoặc chứng kiến hành vi bạo lực, xâm hại trẻ em hoặc lao động trẻ em, xin đừng thờ ơ. Bạn hãy:
- Gọi đến Tổng đài Quốc gia Bảo vệ Trẻ em 111
- Báo cáo qua Ứng dụng Tổng đài 111
- Liên hệ các tài khoản chính thức của Tổng đài 111:
+ Facebook Tổng đài Quốc gia Bảo vệ Trẻ Em: https://www.facebook.com/tongdaiquocgiabvte
+ Zalo Tổng đài 111 https://zalo.me/124927393982155061