Một người mẹ kể với tôi về con của chị ấy, cậu bé 5 tuổi và rất sợ phải đi học. Mỗi sáng cậu tìm đủ mọi cách để được nghỉ học, để kéo dài thời gian chuẩn bị hoặc sẽ khóc la, giận dữ nếu ai đó vô tình làm trẻ khó chịu. Cách đây vài hôm sau khi mọi cách hầu như đã thất bại, câu đã ra điều kiện với mẹ khi mẹ cậu hỏi sáng nay con muốn ăn gì rằng: " Nếu ăn sáng thì không đi học, còn đi học thì cậu sẽ không ăn sáng"

Vậy chúng ta nên cho trẻ lựa chọn hoặc cho trẻ đưa ra lựa chọn trong những trường hợp nào? Và trong những trường hợp nào thì điều đó là hoàn toàn không nên?

Điều gì không nên là sự lựa chọn của trẻ?

Cho trẻ sự lựa chọn có thể giúp trẻ nhận ra vai trò của mình cũng như giúp trẻ quyết định trên suy nghĩ của trẻ. Đây là 1 phần quan trọng trong chức năng nhận thức của não bộ trước 5 tuổi. Khi trẻ xây dựng được khả năng đánh giá và tự lựa chọn, trẻ sẽ có trách nhiệm và nhận thức tốt khi trưởng thành.

Điều gì xảy ra khi trẻ được cho vai trò trong lựa chọn? Khi trẻ lựa chọn, trẻ bắt đầu đánh giá điều trẻ cần. Cái trẻ cần là thực sự trẻ cần. Tưởng tượng rằng khi trẻ phải lựa chọn chỉ được mua 1 thanh kẹo trong nhiều thanh kẹo thì trẻ bắt đầu nhận ra từng tính chất của mỗi lựa chọn và chọn cái mà trẻ muốn nó diễn ra. Cảm xúc của trẻ cũng được trẻ tự dàn xếp. Đó là cái mà chúng ta mong muốn trẻ trưởng thành hơn.

Tuy nhiên, sự lựa chọn nên tránh các vấn đề sau:

1. Trách nhiệm trẻ phải làm như bài tập về nhà, đi học ... Trách nhiệm là thứ không thể lựa chọn. Nếu đem làm điều kiện cho trẻ lựa chọn thì trẻ không nhận ra đó là trách nhiệm của mình.

2. Trẻ có lợi ích trực tiếp liên quan đến tiền hay lời hứa hẹn. Mục đích của lựa chọn là giúp trẻ quyết định dựa trên phát triển khả năng tự đánh giá và đưa ra lựa chọn của mình. Nếu trẻ có lợi ích trực tiếp từ tiền hay lời hứa hẹn thì sẽ làm trẻ quyết định lệ thuộc trên các yếu tố này. Điều này làm trẻ mất khả năng đánh giá từ suy nghĩ của trẻ.

KHI NÀO CHO TRẺ SỰ LỰA CHỌN?

Cho trẻ sự lựa chọn là có thể áp dụng tốt và hiệu quả khi:

1. Cho trẻ lựa chọn điều mà trẻ muốn chơi.

2. Cho trẻ lựa chọn sách mà trẻ muốn đọc

3. Cho trẻ lựa chọn quần áo mà trẻ muốn mặc

4. Cho trẻ lựa chọn cách mà trẻ muốn được giúp đỡ. VD. trẻ gặp khó khăn khi mặc áo, bạn có thể hỏi: mẹ ở đây, khi con cần mẹ giúp con có thể hỏi mẹ.

5. Cho trẻ lựa chọn khi trẻ khó quyết định hay mong muốn có tất cả. VD. Cho trẻ lựa chọn khi mua kẹo ở siêu thị: 1. chỉ 1 viên; 2. không mua gì.

Note: Demirtaş V.Y.; Sucuoğlu H. In the early childhood period children's decision-making processes. Procedia Social and Behavioral Sciences. 2009; 1: 2317-2326.

-------------

Nếu phát hiện hoặc chứng kiến hành vi bạo lực, xâm hại trẻ em hoặc lao động trẻ em, xin đừng thờ ơ. Bạn hãy:
- Gọi đến Tổng đài Quốc gia Bảo vệ Trẻ em 111
- Báo cáo qua Ứng dụng Tổng đài 111
- Liên hệ các tài khoản chính thức của Tổng đài 111:
+ Facebook Tổng đài Quốc gia Bảo vệ Trẻ Em: https://www.facebook.com/tongdaiquocgiabvte
+ Zalo Tổng đài 111 https://zalo.me/1249273939821550616