Nói là một trong những kĩ năng quan trọng sau kĩ năng nhai trong ăn dặm. Nói cũng thể hiện sự phát triển của não bộ và hoạt động cơ hàm để tạo ra âm thanh dưới dạng ngôn ngữ.

Độ tuổi nào bé nên bắt đầu học nói?

Từ 8-12 tháng tuổi: bé bắt đầu làm những âm thanh đa dạng, có thể hét lớn, la, cười ra tiếng, hoặc nói mama, baba, babii,...Nghe có vẻ không phải là từ chính xác, nhưng việc bắt chước và tạo âm thanh là phổ biến ở tuổi này.

18 tháng tuổi - 30 tháng tuổi: đây là thời điểm đa phần các bé sẽ học nói với số từ đa dạng, có thể 2-3 từ, cũng có thể chỉ những từ đơn.

Từ 15 tháng - 24 tháng: Theo Gs. Shah, ĐH Chicago, Mỹ cho biết tuổi này bé thường có sự phát triển não bộ nhanh hơn thời điểm trước đó vì là giai đoạn chuyển tiếp, nên lúc này bé có thể sẽ trở nên ít nói hơn, có thể sẽ không nói những từ mà bé hay nói trước đó như DẠ hoặc BA. Và bạn cũng không nên quá ngạc nhiên tại sao lúc này, bạn yêu cầu bé "dạ" hay "ạ" 1 ai đó, mà bé cứ lầm lì không nói gì, đừng quá lo lắng, chỉ đơn giản là lúc bé đang chuyển tiếp để học ngôn ngữ.

Dạy bé học nói như thế nào?

* Từ khi 4 tháng tuổi, luôn nói với bé khi ôm bé, khi thay tả cho bé, khi cho bé bú, khi vuốt ve hay mát-xa bé. Bé thích nghe giọng mẹ nói từ độ tuổi này, sau 5 tháng bé thích nghe giọng của cha và mẹ. Và sau 6 tháng bé thích nghe giọng tất cả mọi người. Hãy luôn trò chuyện với bé, và khi nghe bé lập lại từ đó thì cha mẹ cũng lập lại từ đó 1-2 lần để cho bé nghe làm theo.

*Từ 8 tháng -12 tháng: luôn trò chuyện với bé những câu ngắn như:

Con giỏi quá!, con ăn cháo nhé

*Từ 15 -30 tháng: bạn nên hỏi bé những câu hỏi khi đọc truyện cho bé nghe, để bé có thời gian suy nghĩa (khoảng 10 giây) để trả lời. Hoặc có thể nói câu cầu khiến như "nhặt gấu Teddy lên", "mẹ đóng cửa sổ " hoặc " đến giờ ngủ rồi". Đừng quá lo lắng hay cảm thấy stress khi bé không muốn lập lại, hoặc không nói. Đơn giản là bé chưa biết cách nói như thế nào, bé sẽ phải học hỏi nhiều lần và bắt chước rất nhiều lần để có thể ghép 2-3 từ với nhau.

Trước 1 tuổi, bạn có thể nói ngọng như bé cho bé thích thú những từ bé cố phát âm được. Nhưng sau 1 tuổi, khi bé nói từ đó, bạn đừng nói bé sai, mà chỉ đơn giản nói lại từ đó với phát âm đúng là được.

VD: Trước 1 tuổi, bé nói "be", và chỉ vào hình em bé và bạn cũng nói "be", để bé hứng thú lập lại. Nhưng sau 1 tuổi, bạn chỉ vào hình và nói là "bé"

*Khi tập nói cho bé nên tìm môi trường không nhiều âm thanh như TV để bé có thể nghe bạn nói rõ và lập lại.

Notes:

Sunita Shah (2015) My 18-month-old doesn't talk yet. What should I do? Babycenter

NHS (2015) Helping your child's speech, [accessed 28 July 2016]

Video source: NHS (How can I help my child to start talking?)

Anh Nguyen

---

Hãy liên hệ với tổng đài 111 hoặc số điện thoại 02437476154 nếu bạn đang mong muốn được hỗ trợ trực tiếp.

Văn phòng tư vấn trị liệu tâm lý trẻ em - số 44/84 Ngọc Khánh - Ba Đình - Hà Nội:
- Đánh giá, tư vấn, trị liệu tâm lý miễn phí cho trẻ em bị bạo lực, xâm hại hoặc bị ảnh hưởng của bạo lực dẫn đến sang chấn tâm lý.

- Đánh giá, tư vấn, trị liệu tâm lý trực tiếp cho những trẻ em bị rối nhiễu như trẻ tự kỉ, trẻ tăng động giảm chú ý, trẻ bị trầm cảm, trẻ chậm phát triển trí tuệ, chậm phát triển ngôn ngữ.

- Tham vấn tâm lý làm bạn cùng con ở tuổi dậy thì

- Tham vấn tâm lý stress, trầm cảm, lo âu.