Một đứa trẻ trước đây thường chơi đùa với bạn bè nay đột nhiên chỉ thích ở một mình, chẳng có mối quan tâm gì đặt biệt. Trò chơi trước đây từng gây hứng thú này chẳng mấy ý nghĩa với trẻ. Đó có thể là những biểu hiện của bệnh trầm cảm ở trẻ em.

Một thời gian dài người ta vẫn tin rằng trầm cảm là chuyện riêng của người lớn, nhưng khoảng 2 thập kỷ trở lại đây khoa học đã nhìn nhận nghiêm túc rằng trẻ em, kể cả trẻ nhỏ, cũng có thể bị trầm cảm. Nhiều trẻ trầm cảm bị bị cha mẹ kết tội nhút nhát, lười biếng, cứng đầu, không biết nghe lời. Không ít trường hợp trẻ trầm cảm bị chẩn đoán nhầm thành rối loạn tăng động giảm chú ý, phản ứng tạm thời với stress…

Báo cáo Sức khỏe vị thành niên Thế giới 2014 nêu rõ trầm cảm là nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh tật và tàn tật ở độ tuổi vị thành niên (10-19 tuổi), quá nửa các rối loạn tâm thần xuất hiện trước tuổi 14 nhưng thường bị bỏ sót. Theo Viện hàn lâm Tâm thần Nhi khoa Mỹ, khoảng 2% trẻ nhỏ và 4-8% vị thành niên mắc chứng trầm cảm, nghĩa là khoảng 6-10 % trẻ em nói chung mắc chứng bệnh này. Trung bình cứ 10 trẻ thì có 1 bị trầm cảm khi lên 16 tuổi.

Trầm cảm ở trẻ em bao gồm các rối loạn cảm xúc như loạn khí sắc, trầm cảm điển hình hoặc rối loạn cảm xúc lưỡng cực. Đây là bệnh sức khỏe tâm thần trầm trọng, có thể ảnh hưởng tới những trẻ rất nhỏ tuổi. Trầm cảm có nguy cơ tái phát rất cao, đợt sau nặng hơn đợt trước và có thể dẫn tới toan tính tự tử, tự tử thành công. Trẻ em từng bị một đợt trầm cảm có nguy cơ bị đợt tiếp theo trong vòng 5 năm. Phát hiện sớm và can thiệp tốt là điều hết sức quan trọng ngay trong lần trầm cảm đầu tiên.

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ trầm cảm ở trẻ em:

- Gặp căng thẳng, trải qua mất mát

- Rối loạn chú ý, rối loạn hành vi

- Mắc bệnh mạn tính

- Gặp khó khăn trong học tập

- Nghiện thuốc lá, rượu hay ma túy

- Gia đình có người bị trầm cảm.

𝐁𝐢𝐞̂̉𝐮 𝐡𝐢𝐞̣̂𝐧 𝐭𝐫𝐚̂̀𝐦 𝐜𝐚̉𝐦 𝐨̛̉ 𝐭𝐫𝐞̉ 𝐞𝐦

Buồn rầu không nhất thiết đồng nghĩa với trầm cảm. Cũng là điều bình thường nếu trẻ đau khổ khi bị mất mát hoặc buồn bã vì bị bạn bè chơi xấu, chuyện này thường chỉ kéo dài vài ngày. Nếu tình trạng rầu rĩ kéo dài vài tuần hoặc có vẻ ảnh hưởng tới các hoạt động thường kỳ và quan hệ của trẻ thì cần nghĩ tới trầm cảm. Trầm cảm không phải là sự thay đổi nhất thời của cảm xúc, đó là cảm giác vô vọng kéo dài, là sự thiếu hụt năng lượng và nhiệt tình kéo trường diễn trong vài tuần, vài tháng, thậm chí là vài năm.

Một trong các biểu hiện quan trọng của trầm cảm chính là sự bực bội mạn tính. Trẻ bị trầm cảm có thể gặp khó khăn trong quan hệ với bạn bè và gia đình, hoặc bị thay đổi cảm xúc quá mức. Chúng thường tỏ ra lãnh đạm, không có khả năng tập trung, thiếu sức sống, thiếu nhiệt huyết và không mấy khi vui vẻ. Đôi khi trẻ tỏ ra cáu bẳn, hờn dỗi, thậm chí là hung hăng. Khi đủ lớn chúng thường tự gọi mình là đồ ngốc, là người vô dụng và vô phương cứu chữa… Trẻ có thể bận rộn với các ý tưởng về chết chóc và thậm chí còn tìm cách tự tử. Trẻ vị thành niên bị trầm cảm có thể lạm dụng rượu hay ma túy, dùng những thứ này để cảm thấy dễ chịu hơn.

𝐁𝐢𝐞̂̉𝐮 𝐡𝐢𝐞̣̂𝐧 𝐭𝐫𝐚̂̀𝐦 𝐜𝐚̉𝐦 𝐤𝐡𝐚́𝐜 𝐧𝐡𝐚𝐮 𝐭𝐮̀𝐲 𝐭𝐡𝐞𝐨 𝐥𝐮̛́𝐚 𝐭𝐮𝐨̂̉𝐢:

Sơ sinh 0-3 tuổi:

- Kém ăn, chậm lớn không do nguyên nhân thể lực;

- Lãnh đạm, không thích chơi đùa, có những cơn cáu giận, ít thể hiện các cảm xúc tích cực nói chung.

3-5 𝒕𝒖𝒐̂̉𝒊

- Lóng ngóng, hay gặp tai nạn

- Ám ảnh sợ hay có những nỗi sợ hãi quá mức

- Chậm trễ hoặc thoái lui trong các mốc phát triển, ví dụ trong kỹ năng ngồi bô

- Xin lỗi quá mức vì những sai phạm nhỏ như đánh đổ thức ăn, quên dọn đồ chơi...

6-8 𝒕𝒖𝒐̂̉𝒊

- Có những than phiền rất mơ hồ về thể lực

- Hành vi hung bạo

- Bám chặt bố mẹ, tránh người lạ, ngại đối đầu với thách thức.

9-12 𝒕𝒖𝒐̂̉𝒊

- Nói về chuyện chết chóc

- Lo ngại quá mức về việc học ở trường

- Mất ngủ, tự buộc tội mình vì đã khiến cha mẹ và thầy cô thất vọng.

Việc trẻ thể hiện một vài hay thậm chí tất cả các biểu hiện nói trên không có nghĩa là trẻ mắc chứng rối loạn trầm cảm. Tuy nhiên, khi có các biểu hiện này, đặc biệt là nếu ở mức độ nặng và/hoặc kéo dài 1 tháng trở lên, cần đưa trẻ đi khám chuyên gia tâm thần nhi khoa. Chẩn đoán và điều trị sớm có thể giúp rút ngắn các đợt trầm cảm, tránh xảy ra các đợt mới và ngăn ngừa việc trẻ học kém, tự gây tổn thương hoặc tự tử.

𝐂𝐚́𝐜 𝐝𝐚̂́𝐮 𝐡𝐢𝐞̣̂𝐮 𝐭𝐡𝐮̛𝐨̛̀𝐧𝐠 𝐠𝐚̣̆𝐩 𝐜𝐮̉𝐚 𝐭𝐫𝐚̂̀𝐦 𝐜𝐚̉𝐦 𝐨̛̉ 𝐭𝐫𝐞̉ 𝐞𝐦

- Buồn rầu, khóc lóc, tuyệt vọng trường diễn

- Cô lập, thu mình khỏi các hoạt động từng được ưa chuộng

- Khó chịu, bực bội hay giận giữ ngày càng gia tăng

- Không nhiệt tình, năng nổ

- Uể oải, mệt mỏi mãn tính

- Quá nhạy cảm khi bị từ chối hay thất bại

- Khó khăn trong xây dựng các mối quan hệ xã hội

- Thường xuyên phàn nàn về sức khỏe như đau đầu, đau dạ dày

- Thường xuyên bỏ học hoặc học kém

- Không quyết đoán, thiếu khả năng tập trung, hay quên

- Tự ti, mặc cảm tội lỗi quá mức

- Thay đổi lớn trong thói quen ăn uống, ngủ nghỉ (ví dụ sụt cân mạnh, mất ngủ)

- Nói về chuyện bỏ nhà hay đã tìm cách bỏ nhà

- Thường xuyên nghĩ về cái chết hay có ý định tự tử, tự hủy hoại cơ thể.

𝐂𝐡𝐚̂̉𝐧 đ𝐨𝐚́𝐧

Rất may là trầm cảm có thể được chẩn đoán và điều trị ở trẻ rất nhỏ. Tuy nhiên, việc chẩn đoán và điều trị đòi hỏi sự tham gia của các chuyên gia được đào tạo chuyên sâu:

Trẻ nhỏ và tuổi mẫu giáo thường chưa có khả năng thể hiện tốt cảm xúc bằng ngôn ngữ. Vì vậy các triệu chứng trầm cảm phải được suy ra từ hành vi nhìn thấy được, thông tin thu được từ các cuộc trao đổi với phụ huynh, quan sát tương tác của trẻ với những người khác. Chỉ các bác sĩ tâm thần nhi khoa và các chuyên gia tâm lý nhi khoa mới đủ khả năng đánh giá đúng mức tình trạng

Nguồn: sưu tầm

------

Hãy liên hệ với tổng đài 111 hoặc số điện thoại 02437476154 nếu bạn đang mong muốn được hỗ trợ trực tiếp.

Văn phòng tư vấn trị liệu tâm lý trẻ em - số 44/84 Ngọc Khánh - Ba Đình - Hà Nội:

- Đánh giá, tư vấn, trị liệu tâm lý miễn phí cho trẻ em bị bạo lực, xâm hại hoặc bị ảnh hưởng của bạo lực dẫn đến sang chấn tâm lý.

- Đánh giá, tư vấn, trị liệu tâm lý trực tiếp cho những trẻ em bị rối nhiễu như trẻ tự kỉ, trẻ tăng động giảm chú ý, trẻ bị trầm cảm, trẻ chậm phát triển trí tuệ, chậm phát triển ngôn ngữ.

- Tham vấn tâm lý làm bạn cùng con ở tuổi dậy thì

- Tham vấn tâm lý stress, trầm cảm, lo âu. 

- Địa chỉ Fanpage: https://www.facebook.com/tuvantrilieutamlytreem